Zanaatin iç mekan boyutları ve korunması: Hindistan’da “Jali” örneği

Abstract

Zanaat, faydalı olma amacı güden ve detaylı teknik ve malzeme bilgisine sahip kişiler tarafından ortaya çıkarılan ürünleri yapma işidir. Bu sebeple zanaat sanattan farklı olarak meslek olarak yapılanmıştır. Zanaatkarlar ise zanaat ürünlerini yaratmak için hem kullandıkları yerel malzemelerin işlem bilgisine sahiptirler hem de o ürünü ortaya çıkarmak ve devamlılığını sağlamak için gerekli teknik bilgi ile donanmış kişilerdir. Bu bilgiler uzun yılların birimi ile edilmiş olan büyük bir deneyimin sonucudur. Bu sebeple bir zanaat ürününü yapma deneyimini kazanmak, çok zaman alan ve zaman içerisinde değişen ihtiyaçlar ile yenilenen bir süreçtir. Ancak günümüzde hızlı tüketime olan yönelim, seri üretim ürünlerinin daha çok talep edilmesine neden olmuş ve zamanla seri üretime entegre olamayan geleneksel zanaatı olumsuz yönde etkilemiştir. Seri üretime olan talebin artmasına ve zanaat ürünlerinin unutulup gitmesine sebep olan en önemli etken zanaat ürünlerinin oldukça meşakkatli ve yavaş olan üretim sürecidir. Çünkü geleneksel zanaat ürünlerinin yapımı tamamen el işçiliği ile gerçekleşmektedir. Bu yüzden bir zanaat ürününün teslim süresi seri üretimle üretilen aynı ihtiyacı karşılayan diğer ürüne göre çok daha uzundur. Sonuç olarak zamanla geleneksel zanaat ürünleri tercih edilmemeye başlamış ve zanaatkarlar ekonomik olarak kendilerini desteklemeyen bu kültürel mirası yapmaktan vazgeçmeye başlamışlardır. Zanaatkârların ekonomik olarak beslenememesine sebep olan bu durum, zanaat öğrenme isteğini de azaltmış ve bu geleneksel mirasın nesiller boyunca sürekliliğinin sağlanmasını tehlikeye sokmuştur. Günümüzde geçerliliğini pek koruyamamış olsa da geçmişte zanaat iç mekanı oluşturan en önemli mekânsal ögelerden biriydi. Öyle ki zanaat ürünlerini iç mekânda farklı boyutlarıyla görmemiz mümkündü. Bunlar; konstrüksiyon odaklı, yüzey odaklı, geçici ve görsellik odaklı, obje odaklı zanaat olarak 4 alt başlıkta toplanabilir. Ancak günümüzde çoğunlukla zanaatları obje odaklı veya görsellik odaklı olarak görmekteyiz. Bu bağlamda en değerli kültürel miraslarımız olan zanaatın yok olmaması için çözüm üretilmelidir. En etkili çözümlerden biri seri üretim ürünleri ile savaşamamış olan zanaat ürünlerini modern üretim sistemleri ile entegre etmek ve modern ihtiyaçlarımıza cevap verecek nitelikte yeniden üretmektir. Böylece zanaatkarlar hem günümüz yapım süreçlerine dahil olacak hem de tecrübelerinin modern yöntemlerle zenginleştirip geleceğe aktarma fırsatı bulabilecektir. Bu çözüm yolunu benimsemiş ve bu yolla zanaat ve zanaatkarlarını hala yaşatan en önemli ülkelerden biri Hindistan’dır. Hint kültürüne ait çok sayıda zanaat bu şekilde korunmakta ve gelecek nesillere aktarılmaktadır. Bu zanaatlardan biri bir perdeleme ve iklimlendirme sistemi gibi kullanılan ‘Jali’dir. Jali geçmişte Hint kültürüne ait dinsel motifleriyle daha çok tapınaklarda kullanılan bir düşey ayırıcı panel olsa da bugün modern yapılarında bina iklimlendirilmesine ve görsel konfora katkı sağlayacak şekillerde kullanılmaktadır.

Craftsmen have knowledge of the process information of the local material they use and how the material will survive in the resulting product. This information is definitely the result of a great experience. Winning this experience is a very timeconsuming and repetitive process. Today, however, the trend towards rapid consumption has led to the demand of mass production products and in time mass production has adversely affected the traditional craft. The most important negative impact of the craft, which leads to increased demand for mass production, is the production time, because the production of traditional craft products, which are completely hand-made, takes a long time, so the delivery time of a product is much longer than the same product produced by mass production. Thus, traditional craft products are not preferred. This situation, which caused the craftsmen to be economically unable to feed, also reduced the desire to learn craft knowledge and endangered the continuity of this traditional heritage for generations. Although it has not been able to maintain its validity today, it was one of the most important spatial elements of the craft interior. So much so that we could see the craft products in different dimensions in the interior. These; construction oriented, surface-oriented, temporary and visual-oriented, object oriented craft. Today, however, we often see crafts as object oriented or visually oriented. This is one of the problems that should be considered in order to prevent the crafts of our cultural heritage from exist in our history. The solution to this problem, of course, should be more than just re-using craft products as used in old palaces. One of these solutions is to use craft products and her knowledge of making in our modern structures integrated with current problems. Thus, both craftsmen will be involved in today's construction processes and they will have the opportunity to enrich their experiences with modern methods and transfer them to the future. India is one of the most important countries that has adopted this solution and has a very strong craft. Many crafts of Indian culture are preserved in this way and transferred to future generations. One of these crafts is Jali which is used as a screening and air conditioning system. Although Jali is a vertical separating panel used mostly in temples with religious motifs belonging to Indian culture, it is used today in modern buildings to contribute to the building climate and visual comfort.text should be inserted here. The text should be inserted here. The text should be inserted here. The text should be inserted here. The text should be inserted here. The text should be inserted here. The text should be inserted here.