Abdominal masajın konstipasyona etkisi

Abstract

Konstipasyon bir hastalık değil, tanımı kişiye göre değişen, defekasyon frekansının azalması, sert dışkı, ıkınma, tamamlanmamış boşaltım hissi ile tanımlanan bir semptomdur. Yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen konstipasyon, haftada üçten az dışkılama olarak tanımlarken, hastalar sıklıkla rektumda oluşan tamamlanmamış boşaltım hissi, sert dışkı, barsak hareketlerinde yetersizlik ve karında şişlik, çaba gerektiren dışkılama olarak tanımlamaktadırlar. Ülkemizde yaşlılarda ve çocuklarda görülme sıklığı değişebilmektedir. Ortalama konstipasyon prevalansı erişkinlerde %16 (%0,7-%79 arasında değişen oranlarda), 60 ve 101 yaş arası erişkinlerde %33,5 olduğu belirtilmektedir (Bharucha & ark., 2013). Ülkemizde %20-44 arasında görülmektedir. Risk faktörleri; kadın cinsiyet, ilerlemiş yaş, düşük gelir seviyesi ve eğitim düzeyi, ilaçlar, altta yatan diğer hastalıkların varlığı, psikolojik problemler, yetersiz beslenme ve azalmış fiziksel aktivite düzeyidir (Türkay & Saka, 2016). Konstipasyonun yönetiminde hastayı konstipasyon konusunda bilgilendirme, lifli gıdalarla beslenmeyi arttırma, sıvı alımını arttırma, aktivite/egzersiz, abdominal masaj uygulaması gibi farklı yaklaşımların kullanımı önerilmiştir, ancak elde edilen çalışma sonuçlarına dayanarak etkili bir bakım protokolü tanımlanamamıştır. Günümüzde bu sorunun yönetiminde hastalara genellikle farmakolojik yaklaşımlar ve diyet düzenlemesi önerilmektedir. Farklı hasta gruplarının katılımı ile gerçekleştirilen pek çok çalışmada 1-8 hafta boyunca, haftada 3-7 gün, günde 1-2 kez uygulanan abdominal masajın farklı nedenler ile ilişkili konstipasyonun yönetiminde etkili bir yaklaşım olabileceği bildirilmiştir (Turan & Atabek Aştı 2016; Hanai & ark., 2016; McClurg & ark., 2016; Eyigör, 2015; Özişler & ark., 2015; Kassolik & ark., 2015; McClurg & ark., 2011; Chung & Choi, 2011; Lamas & ark., 2009; Ayaş & ark., 2006). Bununla birlikte güvenli, eğitim aldıktan sonra hastanın kendisi ya da yakını tarafından uygulanabilen bir yöntem olduğu bildirilen abdominal masajın herhangi bir olumsuz etkisi olmadığı ifade edilmiştir (McClurg & ark., 2011; Emly, 2007; Coggrave & ark. 2014). Abdominal masaj karın içi basıncı değiştirerek, rektuma baskıyı arttırarak bağırsaklar üzerinde mekanik ve somatootonomik refleks etki oluşturmaktadır ve bireyin dışkıyı kolay çıkarmasını sağlamaktadır (McClurg & ark., 2011; Emly, 2007). Ayrıca masaj bağırsak hareketlerini uyararak dışkının gastrointestinal sistemden geçiş süresini kısaltmakta (Kyle, 2011), abdominal gerginliği ve ağrıyı azaltarak rahatlamasını sağlamaktadır (McClurg & ark., 2011; Lamas & ark. 2009). Abdominal masajın kronik konstipasyonu ve/veya fekal inkontinansı olan, değişmiş abdominal kas tonüsü olan, kramp veya flatulansa bağlı abdominal ağrısı ve konstipasyon problemi olan sağlıklı/ hasta bireylerde etkili olduğu daha önce yapılan çalışmalarda bildirilmiştir (Turan & Atabek Aştı, 2016; Sinclair 2010; Lamas & ark. 2009; Emly, 2007).