Kur'an'da Hz. İbrahim kıssasında bulunan temel duygular ve bunların yönetimi

Abstract

Hz. İbrâhim Kıssası, tevhid mücadelesinde çok önemli metotları içerisinde barındırması yönüyle oldukça dikkat çekicidir. Kıssada geçen bu mücadele sırasıyla "arayış", "tabiatı yorumlama", "mantıksal yaklaşım", "vahdete ulaşma" ve nihayetinde "tevhide davet" basamaklarıyla aktarılmaktadır. Hz. İbrâhim, kavmi ile mücadelesinde "kalıcılık", "tutarlılık" ve "rol-model" dinamiklerini işlevsel hale getirmiştir. Kavmine karşı daima mantığa sevk edici davranması, kavminin saldırganlıklarına karşı ruhsal ve davranışsal olarak sonsuz bir tevekkülle duygularını kontrol etmiş olması bu kıssa bağlamında Hz. İbrâhim'in davet metodunun farklılığını yansıtmaktadır. Hz. İbrâhim kıssasını konu alan bu çalışma giriş ve sonuç bölümü haricinde iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Hz. İbrâhim'in hayatı, ailesi, yaşadığı dönem, din inancı ve peygamber oluşuyla ilgili bilgiler sunulmaktadır. İkinci bölümde Kurân-ı Kerîm bağlamında kendisine nispet edilen vasıflar üzerinde durulmaktadır. Ayrıca yine bu bölümde kıssada yer alan Kâbe'nin inşa edilmesi, kurban hadisesi, ateşe atılma ve ölen dört kuşun dirilmesi hadiseleri üzerine detaylı bir inceleme yer almaktadır. Çalışmanın asıl ana bölümü olan ikinci bölümde ise duygu kavramı, temel duygular ve bu duyguların kontrolü değerlendirilmektedir. Tespit edilen korku, teslimiyet, güven ve tevekkül, öfke, üzüntü, mutluluk, hayret, tevazu, tiksinme, utanma, kaygı ve şüphe olmak üzere on bir duygu incelenerek bu duyguların direk veya dolaylı olarak sembolize ettiği unsurlar tespit edilmektedir. Bu duyguları oluşturan sebepler ve duyguların hangi boyutta ne şekilde kontrol edildiği incelenmektedir.