Hasan Ali Toptaş’ın romanlarına gerçeklik bağlamında okur merkezli bir yaklaşım

Abstract

Gerçeklik, bir kavram olarak, tarih boyunca felsefenin ve sanatın temel meselelerinden biri olmuştur. Dolayısıyla, edebi metinleri şekillendiren unsurlardan biri de yazarın gerçeğe yaklaşım tarzıdır. Çağımızın önde gelen yazarlarından biri olan Hasan Ali Toptaş’ın romanlarında yer alan meselelerin birçoğu doğrudan gerçeklik algısıyla ilişkilidir. Bu nedenle bu metinler, gerçeklik odağında farklı yaklaşımlara açık metinlerdir. Toptaş’ın romanlarında yer alan gerçeklik algısının incelendiği bu çalışmada, yazarın yedi romanı üzerine, karşılaştırma metodu kullanılarak değerlendirmeler yapılmıştır. Gerçeklik kavramı söz konusu olduğunda, metinlerde yer alan tüm meseleler bir şekilde çalışmanın konusu olmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada, metinlerde ortak bir şekilde yer alan ve tekrar eden meseleler esas alınmıştır. Kurmaca ile gerçeklik ilişkisi irdelenirken sanat ve edebiyat tarihinde gerçeklik ve gerçekçilik hakkındaki türlü yönelimler göz önünde tutulmuştur. Her roman, kendi muhtevasına ve yapısına uygun bir sistemle ele alınmıştır. Elde edilen veriler ışığında, yazarın romanlarında yer alan gerçeklik algısıyla ilişkili meseleler, üç ana başlık belirlenerek ve bu başlıklar altında yazarın romanlarından öne çıkan örnekler verilerek özetlenmiştir. Yapılan değerlendirmelerin akabinde, Hasan Ali Toptaş’ın romanlarında kurmaca ile gerçeklik arasındaki ilişki ağının okurun zihninde çözmesi gereken bir mesele/bir bilmece olarak yer aldığı, yazarın metinlerarasılık, üstkurmaca, oyun gibi ögeleri gerçeklik algısıyla ilişkili bir biçimde metinlerinde sıklıkla kullandığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca belirsizliğin, yazarın birçok romanında doğrudan kurguyu şekillendirdiği saptanmıştır. Sonuç kısmında, elde edilen verilerin analizi yapılmış ve yazarın romanları hakkında çalışma yapmak isteyen araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

During history, reality as a concept has been the fundamental issue of philosophy and art. Therefore, one of the elements that shape literary texts is the author's approach to reality. Many of the issues in the novels of Hasan Ali Toptaş, one of the leading writers of our time, are directly related to the perception of reality. Hence, these texts are open to different approaches in the context of reality. In this study, which examined the perception of reality in Toptaş's novels, have been assessed the seven novels of the author using the method of comparison. When it mentioned to the concept of reality, all the issues in the texts are somehow the subject of study. For this reason, in this study, recurring issues that are common in the texts were handled. While determining the relationship between fiction and reality, various approaches about reality and realism in the history of art and literature were taken into consideration. Each novel was handled with a system that is convenient for its content and structure. In the light of the information obtained, the issues related to the perception of reality in the novels of the author were summarized by identifying three main titles and giving examples that stand out from the novels of the author under these titles. Following the assessments, it has been concluded that the network of the relationship between fiction and reality in Hasan Ali Toptaş's novels is an issue /a riddle that should be solved in the mind of the reader, and the author frequently uses elements such as intertextuality, metafiction, play in relation to the perception of reality. In addition, uncertainty has been found to directly shape fiction in many of the author's novels. In the conclusion part, the analysis of the information obtained was made and suggestions were made to the researchers who wanted to study the author's novels.