İş yaşamında kadın olmak: Kadın yöneticilerin "Cam Tavan Sendromuna" ilişkin görüşlerinin incelenmesi

Abstract

Ülkemizde tüm çalışma alanlarında olduğu gibi eğitim alanında da üst düzey yönetici olarak çalışan kadın sayısının azlığı dikkat çekmektedir. Kadın yöneticilerin kariyerlerinde ilerlerken karşılaştıkları keyfi ve görünmez engeller üst düzey yönetici olmalarında bariyer oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı kadın eğitim yöneticilerinin cam tavan sendromu ve yönetsel yeterliklerine okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Bu çalışma nitel araştırma tasarımı çerçevesinde olgubilim (fenomenoloji) yaklaşımı benimsenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Beylikdüzü, Büyükçekmece, Esenyurt ve Silivri ilçelerinde görev yapan 11 kadın eğitim yöneticisi oluşturmaktadır. Katılımcılar belirlenirken amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen veri toplama aracı ile kadın eğitim yöneticilerinin cam tavan sendromu ve yönetsel yeterliklerine ilişkin görüşleri tespit etmeye yönelik 5 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. İçerik analiz yöntemiyle veriler kod, kategori ve temalara ayrılarak yorumlanmıştır. Yapılan analiz sonucunda kadın eğitim yöneticilerinin yöneticilik kariyerinde cam tavan sendromu yaşadıkları ve bu durumun yönetsel yeterliklerini de etkilediği belirlenmiştir. Katılımcıların görüşlerine göre kadın olmanın yönetici kariyerlerinde etkili olduğu ve buna bağlı ortaya çıkan engellerin cam tavan sendromuna neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuç araştırma konusunda yurtiçi ve yurtdışında yapılan çalışma sonuçlarıyla benzerlik göstermektedir.

The low number of women working as senior managers in education is remarkable, as in all fields of work in our country. The arbitrary and invisible obstacles that female managers encounter while advancing in their careers create a barrier to becoming a senior manager. This study aims to reveal the views of female education administrators' glass ceiling syndrome and managerial competencies and school administrators' competencies. The phenomenology approach was adopted in this study within the framework of qualitative research design. The study group of the research consists of 11 female education administrators who worked in Istanbul (Beylikdüzü, Büyükçekmece, Esenyurt, and Silivri districts) in the 2019-2020 academic year. While determining the participants, maximum diversity sampling from purposeful sampling methods used. With the data collection tool developed by the researcher, a semi-structured interview form consisting of five questions to determine opinions on the glass ceiling syndrome and managerial competencies of female education managers was used. With the content analysis method, the data interpreted by dividing them into codes, categories, and themes. As a result of the analysis, it determined that female education managers experience glass ceiling syndrome in their administration career, and this also affects their managerial competencies. According to the opinions of participants, it was concluded that being a woman is effective in managerial careers and related obstacles cause glass ceiling syndrome. This result is similar to the results of national and foreign studies on the research.