Hz. Peygamber'in istihbârî faaliyetleri

Abstract

İngilizce ve Fransızca'da "intelligence" sözcüğü ile ifade edilen; manası "akıl" ve "zekâ" olan istihbârât kelimesinin günümüz Türkçesi'nde sözlük manası "haber almak"dır. İstihbârât; iç ve dış tehditlere karşı askeri, iktisadi ve politik sahaya dair bütün malumatların toplanmasına vesile olan ve düşmanın bütün istihbârât faaliyetlerini tesirsiz hale getiren kuruluşlar, kullanılan malzemeler ve metotlar manasına gelmektedir. Ayrıca istihbârât, devletlerin her sahada hareket politikalarını belirlemelerinde baş aktör olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Hz. Muhammed'in (s.a.v) istihbârât oluşumunu ve faaliyetlerini nasıl gerçekleştirdiği, düzenlenen istihbârât oluşumunun ve faaliyetlerinin muhtevası ve İslam'a yönelik tehditlerin önlenmesinde istihbârât faaliyetlerinin nasıl bir rol oynadığını ortaya koymaktır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme şeklinde yapılmıştır. Elde edilen bulgular ışığında İslam Tarihi kaynaklarında Hz. Muhammed 'in (s.a.v) istihbârât oluşumunun ve faaliyetlerinin yer aldığı bulgusuna ulaşılmıştır. Hz. Muhammed (s.a.v), nübüvvetin ilk yıllarında Erkam b. Ebî'l-Erkam'ın evini istihbârât ve hareket üssü olarak kullanmış, özenle seçtiği istihbârât elemanlarını ve misyonunu başarmada kendisine yardımcı olacak önemli bireyleri burada yetiştirmiştir. Bir kimseyi Dâru'l-Erkam'a kabul ederken adanmışlık, sadakat, liyakat ve sağlam bir karaktere sahip olma esaslarına önem göstermiştir. Dâru'l-Erkam'da eğitim müfredatı olarak İslâm inançları, aklî eğitim ve ruhî eğitim içeren belirlediği bir müfredatı uygulamıştır. İstihbârât elemanlarına mükemmeliyetçi bir şekilde yaklaşmamış, onların insanî durumlarını da göz önünde bulundurmuştur. Bu durum istihbârât elemanlarının kendisine sevgi ile itaat etmesine sebep olmuştur. İstihbârât elemanlarına görev verirken onların bilgilerine, birikimlerine, becerilerine, içlerinde bulundukları hayat şartlarına, sahip oldukları ailevi durumlarına ve insanlarla olan bağlarına göre görev vermiştir. Herhangi bir iş yaparken her an teyakkuzda bulunmuş, rutinini bozmuş, hiçbir boşluğa mahal vermemiş ve aldığı tedbirlerle karşı istihbârât v faaliyetlerini etkisiz kılmıştır. Müşriklerin Dâru'n-Nedve'de aldıkları gizli kararlara ulaşabilmek için istihbârât ajanlarını görevlendirmiş, Hicret esnasında da bu istihbârâttan faydalanmıştır. Medine'de ise İslâmî Yönetim düzenini kurar kurmaz istihbârâta gereken önemi vermiş, civarındaki yollara ve bölgelere istihbârât toplaması için seriyyeler göndermiştir. Gönderdiği bu seriyyelerin Medine'de bulunan karşı istihbârât casusları tarafından gidecekleri yerlerin tespit edilememesi için hedefi bir mektuba yazdırmış, seriyyeyi gidecekleri istikametten başka bir istikamete göndermiş ve kendi belirlediği bir bölgeye geldiklerinde mektubu açıp asıl hedefe operasyon düzenlemelerini emretmiştir. Bedir Savaşı'na giderken Kureyş'in iki adamını yakalamış, sorgulamış ve onlara her gün kaç deve kestiklerini sorarak ordunun sayısını tahmin etmeye çalışmıştır. Medine Kuşatması'nda ise düşmanın akrabalarından olan ajanını kullanmış, kendisi hakkında istediği gibi konuşabilmesine müsaade etmiş, böylece içlerine rahat bir şekilde sızan casus ittifak yapan Yahudileri, Mekkeli müşrikleri ve Bedevî Arap kabilelerini birbirine düşürmüş, ittifakı bozdurmuş ve düşmanın çekilmesini sağlamıştır. Karşı istihbârât casuslarından sağlam bir karaktere sahip olanları kendi safına çekmiş ve kendisi için çalıştırmıştır. Sonuç olarak Hz. Muhammed yaşadığı dönemin siyasal, sosyal, toplumsal olaylarını ve insânî algılarını değerlendirerek bunlardan istihbârât raporları elde ettiği ve bu raporlara göre hareket ettiği sonucuna ulaşılabilir. Bundan dolayı Hz. Muhammed'in istihbârât oluşumu ve faaliyetleri yadsınamayacak kadar önemlidir.

Expressed with the word "intelligence" in English and French; The word "intelligence", which means "acumen" and "mind", in another word "getting news" in today's Turkish. Intelligence; Organizations, materials and methods used to gather all information regarding the military, economic and political field against internal and external threats and make all enemy intelligence activities ineffective. In addition, intelligence is the main actor of states in determining their movement policies in every field. The purpose of this study is to reveal how Hz. Mohammed (pbuh) carried out intelligence formation and activities, the role of intelligence activities in preventing threats to Islam and the content of intelligence formation and activities. The research was carried out in the form of document review, one of the qualitative research methods. In the light of the findings obtained, İt has been confirmed that (Hz.) Mohammed (pbuh) used the house (Dâr) of Erkam b. Ebî'l Erkam as an intelligence and action base in the early years of prophethood and under his guidence intelligence formation and activities had taken place. He carefully chose his intelligence personnel and trained his reliable companions (who'd help him achieve his mission) here. While accepting a person to Dâru'l-Erkam, he attached importance to the principles of devotion, loyalty, merit and having a solid character. In Dâru'l-Erkam, he implemented a curriculum that he determined including Islamic beliefs, mental education and spiritual education as an education curriculum. He did not approach intelligence personnel in a perfectionist way, but also took into account their human condition. This situation caused the intelligence officers to obey him with love. While assigning duties to intelligence personnel, he assigned duties according to their knowledge, experience, skills, living conditions, family situations and ties with people. While doing any work, he was always on the alert, disrupted his routine, left no gaps, and rendered counter-intelligence activities ineffective with the measures he took. He vii assigned intelligence agents to reach the secret decisions taken by the polytheists in Daru'n-Nedve, He also benefited from this intelligence during the migration. As soon as he established the Islamic government in Medina, he gave due importance to intelligence, he sent (a military excursion of Hz. Mohammed's companions without Hz. Mohammed being present) to gather intelligence on the roads and regions around Medina. He had the target written in a letter so that the counterintelligence spies in Medina could not determine where these seriyyes (he sent could go, he sent the military to a different direction from the one they were going to, and when they came to a region he had determined, he opened the letter and ordered them to organize an operation on the main target. On the way to the Battle of Badr, he captured and questioned two of the Quraysh's men and tried to estimate the number of the army by asking them how many camels they slaughtered each day. In the Siege of Medina, he used an agent from the enemy's relatives, he allowed himself to talk about himself however he wanted. Thus, the spy who easily infiltrated them set the Jews, the Meccan polytheists and the Bedouin Arab tribes against each other. Broke the alliance and enabled the enemy to withdraw. Among the counterintelligence spies, he recruited those with a strong character to his side and made them work for him. As a result, Hz. Muhammed evaluates the political, social, social events and human perceptions of his time it can be concluded that they obtained intelligence reports and acted according to these reports. Therefore, The intelligence formation and activities of Hz. Muhammad are undeniably important.