Akademik erteleme davranışının erken dönem uyumsuz şemalar ve stresle baş etme biçimleri çerçevesinde değerlendirilmesi

Abstract

Araştırmanın amacı, erken dönem uyumsuz şemalar ve stresle baş etme biçimleri ile akademik erteleme davranışı arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini, 18-27 yaş aralığındaki (X? = 21.82, ss=1.82) 200 lisans öğrencisi (%53 kadın, %47 erkek) oluşturmaktadır. Katılımcılara Demografik Bilgi Formu, Erteleme Davranışı Değerlendirme Ölçeği (EDDÖ), Young Şema Ölçeği- Kısa Form (YŞÖ-KF3) ve Stresle Başa Çıkma Yolları Envanteri (SBÇYE) uygulanmıştır. Akademik erteleme davranışı değişkeninin yordayıcıları olarak, başarısızlık, yetersiz öz denetim ve yüksek standartlar erken dönem uyumsuz şemaları, regresyon analizi yönteminden yararlanılarak incelenmiştir. Stresle başa çıkma şekilleri ve akademik erteleme davranışı arasındaki ilişkilerin ortaya koyulmasında ise korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Analiz sonuçlarına göre stresle baş etme şekilleri ölçeği alt boyutları ile akademik erteleme davranışı arasındaki korelasyon katsayıları -.002 ile -.10 arasında değişmekte olup; hiçbir alt boyut ile anlamlı bir ilişki gözlenmemiştir (p>.05). Basit doğrusal regresyon analizi çıktılarına göre, ayrı ayrı ele alındıklarında başarısızlık şeması (F(1,198)=14.85, R2=.06 ve p<.05), yüksek standartlar şeması (F(1,198)=18.46, R2=.08 ve p<.05) ve yetersiz öz denetim şeması (F(1,198)=7.17, R2=.03 ve p<.05) akademik erteleme davranışının anlamlı yordayıcılarıdır. Başarısızlık, yüksek standartlar ve yetersiz özdenetim erken dönem uyumsuz şemalarının birlikte ele alındığı ana etkiler çoklu doğrusal regresyon modeli anlamlıdır ve akademik erteleme davranışındaki toplam varyansın yaklaşık %12'sini açıklamaktadır. Yetersiz öz denetim şeması, modele anlamlı katkı sağlamazken (?= .02, t= .33, p> .05), başarısızlık (?= .23, t= 3.07, p< .05) ve yüksek standartlar şemaları (?= .45, t= .14, p< .05) ana etkiler modelinde akademik erteleme davranışının anlamlı yordayıcılarıdır. Araştırmanın bulgularına göre, başarısızlık ve yüksek standartlar erken dönem uyumsuz şemalarının akademik erteleme davranışının anlamlı yordayıcıları olduğu görülebilmektedir. Başarısızlık şeması ve erteleme arasındaki ilişkiyi gösteren bulgu, alan yazında erken dönem uyumsuz şemalar ile erteleme arasındaki ilişkilerin incelendiği çalışmaların bulgularına benzerdir. Bunun yanı sıra yüksek standartlar şemasıyla erteleme arasındaki ilişki; daha önceki çalışmalarda gözlenmemiş, yeni bir bulgudur. Stresle baş etme biçimleri alt boyutları ile erteleme arasında alan yazındaki benzer çalışmaların aksine anlamlı ilişki gözlenmemiştir. Bu, örneklemin sınırlılığından kaynaklanıyor olabilir, çalışmanın daha büyük ve heterojen bir örneklemde tekrar edilmesi önerilebilir.

The aim of this study is to examine the relationship between academic procrastination, early maladaptive schemas and coping styles with stress. For this purpose, 200 undergraduate student (%53 female, %47 male) had been involved the research. The student that involved the research were chosen by convince sampling. Demographic Information Form, Procrastination Assessment Scale, Young Schema Scale- Short Form 3 and Coping Style Scale were used for data collection tools in this research. For the purpose of determining the relationship between procrastination, early maladaptive schemas and coping styles with stress, Pearson Correlation Coefficient was examined. In addition, investigation of predictive relation between variables, regression analysis were used. According to result of analysis, there isn't significant correlation between academic procrastination and coping styles with stress (the correlation coefficient varies the range of -.002 and -.10). According to simple lineer regression analysis, failure to achieve (F(1,198)=14.85, R2=.06 ve p<.05), unrealistic standarts (F(1,198)=18.46, R2=.08 ve p<.05) and insufficient self- control (F(1,198)=7.17, R2=.03 ve p<.05) schemas were predictors of academic procrastination. Failure to achieve, unrealistic standart and insufficient self- control schemas covers %12 of the total variance. These findings are consistent with the literature. Contrary the studies that search the relation between coping styles with stress and academic procrastination, in this research there is no significant relation found between them. This may be couse of the sample limitation. So, research can be repeated with heterogenous and wide sample.