Cumhuriyet Halk Partisi'nin laiklik söyleminin postsekülerizm bağlamında analizi: kemal kılıçdaroğlu dönemi

Abstract

Bu çalışmada, Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) özellikle 2010 sonrası Kemal Kılıçdaroğlu dönemindeki laiklik söylemleri post-sekülerizm bağlamında incelenmiştir. Jürgen Habermas'ın literatüre kazandırdığı 'post-seküler' kavramı, modernleşmenin beraberinde getirmiş olduğu seküler dönemi sonlandırdığı iddiası taşıyan, dinin kamusal alandaki etkisi ile dine duyulan kişisel ilginin de artmış olduğu bir dönem olarak nitelendirilmektedir. Habermas, bu kavramı halihazırda sekülerleşmiş toplumlar için ortaya attığından bu çalışmada da Türkiye'de genel olarak 'seküler' kesimi temsil ettiği kabul edilen CHP üzerine odaklanılmıştır. Türkiye üzerine yapılan araştırmalarda, bazı araştırmacılar post-seküler dönemin varlığının mümkün olmayacağını, laiklik politikaları ve toplumun çoğulcu yapısını göz önüne alarak söylerken, bazıları da tam tersine bu çağın Avrupa'da olduğu gibi ülkemizde de yaşanmakta olduğunu ileri sürmektedir. Bu araştırmada kullanılan veriler CHP'nin resmî web sitesinden elde edilmiştir. Site içerisinde yer alan, TBMM konuşmaları, basın açıklamaları, parti ve seçim söylemleri, tv programları, sosyal medya paylaşımları, miting konuşmaları, genel başkan haberleri ve röportajlar içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Bu tez çalışmasının temel bulgusu, CHP'nin 2010 sonrasındaki laiklik söyleminin post-seküler bir zihniyeti/bilinci yansıttığı şeklindedir. Bunun da temel gerekçeleri bu dönemde CHP'nin laikliği inanç hürriyetlerinin temini anlamında değerlendirmesi, toplumsal kutuplaşmaya karşı olabilecek bir siyasi araç olarak görmesi ve laikliğin meşruiyetini dini referanslar ile de desteklemesidir.

In this study, CHP's (Republican People's Party) discourse on laicism, especially during Kemal Kılıçdaroğlu's presidency after 2010, has been analyzed in the context of post-secularism. As a concept introduced by Jürgen Habermas, 'post-secular' refers to a period whereby the secular era has ended and a new era where religion in the public sphere and in the lives of individuals have started to increase. Since Habermas developed this concept for already secularized societies, in this study we have focused on CHP which is considered as the representative of secularized parts of Turkish society. When we look at studies that focus on Turkey, we see that while some researchers argue that Turkey cannot be considered as post-secular because of its conception of laicism and because of its diverse social structure, others argue that a post-secular era is being experienced in Turkey just like Europe. Data that are used in this study has been collected from CHP's official website. More specifically, TBMM (Turkey Grand National Parliament) speeches, press briefings, party and election speeches, TV shows, social media posts, public meeting speeches, news about chairperson and interviews that are found in the official website has been analyzed using a content analysis method. This study has found that CHP's discourse on laicism under Kılıçdaroğlu era can be taken to reflect a post-secular consciousness because laicism is understood as freedom of conscience, as a political instrument to serve against social polarization, and its legitimacy is supported via religious references.