Aile içi karar verme süreçlerine kadının katılımı

Abstract

Çalışmanın amacı aile içi karar verme süreçlerine kadınların katılımının incelenmesidir. İstanbul ilinin sınırları içerisinde ikamet eden farklı sosyo- demografik özellikler taşıyan evli kadınların aile içi karar süreçlerine katılımlarına ilişkin etken ve edilgen düzeyleri incelenmiştir. Araştırma, evli kadınların aile içi karar süreçlerine katılım düzeylerinden hareketle; "ailede karar verme sürecinin anlam ve önemi", "ailede karar vermeyi etkileyen faktörler" ve "ailede karar vericilerin, karar süreçlerinde aldıkları roller, tutumlar ve davranışlar üzerinde durmaktadır". Ayrıca modern toplumda kadının değişen konumu çerçevesinde; aile içi kararlarda kadının katılım talebini etkileyen faktörler ve kadının aile içi kararlara katılımının aile yapısına etkileri incelenmiştir. Araştırmada yarı yapılandırılmış derinlemesine mülakatları içeren niteliksel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi 34'dü evli ve 6'sı evlilik geçirmiş, toplamda 40 kadından oluşarak derinlemesine mülakat yapılmıştır. Araştırmaya katılan kadınlar arasında aile içinde kararına başvurulan kadınların görüş ve beklentilerini karşılamaya imkân sağladığından ayrıca doğrudan iletişim kurabilmeyi kolaylaştırdığından uyumlu, çatışmaların az olduğu iyi bir aile ikliminin oluşmasına neden olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bu kadınların ortak özelliklerinin; çalışma hayatında etkin, ekonomik bağımsızlığını kazanmış veya öğrenim düzeyi yüksek, eğitimli kadınlar olmanın yanında kamusal alanda da görünür oldukları görülmektedir. Buna karşın eğitimsiz ve çalışmayan kadınların ise; aile içi kararlarda edilgen bir rol üstlenerek karar vericiler olarak değil, karar uygulayıcılar olarak moral ve motivasyonları düşük, aile bağları zayıf oldukları tespit edilmiştir. Bu bağlamda araştırmada Türk aile yapısının; modernlik ve gelenek arasındaki kimlik arayışının devam ettiği görülmektedir. Bununla birlikte ailede değişen ilişkiler, roller, iletişim ağı, çatışmalar, karşıtlıklar ve kadının değişen konumu Türk aile yapısının; tarihsel, toplumsal ve kuramsal çerçevede yeniden yorumlanması gerekliliği tespit edilmiştir.

Purpose of this study is to examine the women's participation in household decision making. This study analyzes married women who have different socio-demographic characteristics and live in Istanbul based on the degree of their participation in decision making process. This research reveals "the meaning and importance of the decision-making process in the family", "factors affecting decision-making in the family" and "the roles, attitudes and behaviors of decision makers during decision-making process" with a particular focus on the degree of married women's participation in household decision making. Furthermore, the study takes the changing position of women in modern societies into consideration by examining the factors affecting the women's demand for participation in household decisions and the effects of women's participation in household decisions on family structure. As a qualitative data collection strategy, semi-structured and in-depth interviews was used in the research. The sample of the study consists of a total of 40 women, 34 of whom were married and 6 of whom were divorced. The findings of this study show that women who participate in household decision making have harmonious family atmosphere with a few conflicts because it provides an opportunity to disclose women's opinions and expectations and to facilitate direct communication. The common characteristics of these women are as follows: these women play an active role in workplace, they've gained economic independence, they have a high level of education and they are visible in the public sphere. On the other hand, the findings display that uneducated and unemployed women appears as practitioners of decisions made by their husbands instead of decision makers and they take a passive role in household decision making resulting in low morale and motivation.