Şeyhü'l-Kurrâ Mustafa Niyazi Efendi'nin "Umdetü'l-Kâriîn" isimli eseri (İnceleme-metin)

Abstract

Yeşil İmam olarak bilinen, ailesi Medine'den, önce Irak'taki Süleymaniye kentine, ardından da Erzurum'un İspir ilçesine bağlı Karakoç köyüne göçen müellif Mustafa Niyazi Efendi, küçük yaşlarda başladığı hafızlık eğitiminin ardından Arapça ve tasavvuf eğitimi almış, askerlik görevinin ardından da memleketi Erzurum'da cami göreviyle birlikte hem kıraat ve tashih-i huruf okutmuş hem de hafız yetiştirmiştir. Hayatının son yıllarında kaleme aldığı eserinde, ilmi birikimini ortaya koymuş, gelecek nesillere kıymetli bir miras bırakmıştır. Müellif eserinde genel olarak tecvid ve kıraata dair konuları işlemiş, Kur'ân'ın cem?i ve istinsahı, noktalanması, vakf işaretleri, harflerin mahreç ve sıfatları, okuyuş usulleri gibi birçok konuyu bir araya getirmiştir. Hafs rivayetini, diğer rivayetlerden ayıran yönleri, rivayetin farklı okuyuşlarını ve birden fazla vecihlerini sade bir üslupla ele almıştır. Ayrıca son bölümde, Kur'ân tilavetinde dikkat edilmesi gereken noktalara da vurgu yapmıştır. Tezin amacı özellikle Hafs rivayetiyle ilgili kaleme alınan bu değerli bilgilerin açığa çıkarılması ve bu ilimle ilgilenen kimselerin istifadesine sunulmasıdır. Diğer bir amaç ise Osmanlı'da kıraat ilmine dair oluşan birikimin açığa çıkmasında bir nebze de olsa katkıda bulunmaktır. Tezde öncelikle kıraatin kendisiyle ilgili olduğu Hafs rivayetine dair bilgi verilmiş sonrasında da eserin müellifiyle içeriği açığa çıkarılmıştır. Son bölümde de risâlenin edisyon kritiği yapılmıştır.

Mustafa Niyazi Efendi, known as "Green Imam", whose family migrated from Madinah to Suleymaniye city in Iraq and then to the village of Karakoc in Erzurum's Ispir district, received his arabic and sufism education after his memorial training, he started at a young age. He also taught Qiraah with his duty as a mosque in his hometown of Erzurum and also raised memory. In his work, which he wrote in the last years of his life, he revealed his scientific accumulation and left a precious legacy to future generations. In his work, he has dealt with issues related to secretariat and recitation in general, and brought together many subjects such as the Qur'an's community and patronage, punctuation, foundation marks, majors and adjectives, reading procedures. He expressed the narration of Hafs, the aspects that distinguish it from other narrations, his different readings, his multiple aspects, in a simple style. In the last chapter, he also emphasized the points to be considered in the recitation of the Qur'an. The aim of the thesis is to reveal this valuable information about Hafs narration and to present it to the people who are interested in this science. Another aim is to contribute to the revealing of the accumulation of the science of recitation in the Ottoman Empire. In the thesis, firstly, information was given about the Hafs narration that the recitation was related to him, and then the content of the work was revealed with the author. In the last chapter, the edition criterion of the epistle was made.