Sâmerrâî ve tartışmalı nahiv meselelerine ilişkin görüşleri -Meâni'n-Nahv I ve II. cilt özelinde-

Abstract

Bu çalışma, çağdaş Arap dili âlimlerinden Fadıl Salih es-Sâmerrâî'nin tartışmalı nahiv meselelerine ilişkin görüşlerini konu edinmektedir. Çalışma Sâmerrâî'nin nahiv kâidelerindeki anlamsal incelikleri ele aldığı Meâni'n-nahv adlı eserinin I. ve II. ciltleri ile sınırlıdır. Bir tespit çalışması özelliğindeki araştırmamızda, herhangi bir tartışmalı nahiv meselesi ele alınırken öncelikle konu hakkında daha önce ifade edilmiş bilgilere yer verilmiş, ardından Sâmerrâi'nin konu ile ilgili görüşleri belirtilmiştir. Sâmerrâî nahve dair meselelerde bazen cumhura muhâlif bazen de cumhura muvâfık görüşler ortaya koymuştur. O, herhangi bir görüşü ret ya da kabul ettiğinde bunu sadece belirtmekle kalmamış, birçok örnek ve anlaşılması kolay açıklamalar ile görüşünü desteklemiştir. Görüşlerinde mutavazı bir üslup göze çarpmaktadır. Kesin yargılardan olabildiğince kaçınmıştır. Nahiv kâidelerini ele alırken anlam odaklı ve pratik bir şekilde uygulabilir olmalarına özen göstermiş, karmaşık takdîr ve zorlama yorumları tercih etmemiştir. Çalışmanın sonucunda Sâmerrâî'nin belli bir ekole bağlı kalmadığı ve meseleleri ele alırken şekilsel değil; anlam odaklı yaklaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Ona göre Arapçada nasıl ki lafızları farklı kelimeler birbiri ile aynı anlamda değil sadece birbiri ile yakın anlamlı olabiliyorsa, benzer şekilde aralarında nahivsel farklılık bulunan cümleler de birbiri ile aynı anlamda olmamalıdır. Ayrıca o, birbirine benzer cümlelerin arasındaki anlam farklılıklarını incelemenin, nahiv ilminin bir konusu olduğunu ve onu kuru, bir takım şekilsel kavâid bütünlüğü olmaktan çıkartıp öğrencilerin ilgisinini çeken bir ilim hâline getireceğini savunmaktadır.

This study deals with the views of one of the contemporary Arabic language scholars Fadıl Salih Al-Sâmerrâî about controversial nahw issues. The study is limited to volume I and II of Al-Sâmerrâî's book named Meâni'n-nahw in which he focused on semantic subtleties of nahw rules. In our research, which is a detection study, while discussing any controversial nahw issue, firstly, the previously stated informations about the subject were included and then Al-Sâmerrai's views about the subject were stated. Al-Sâmerrâî sometimes put forward dissenting opinions to the majority of scholars and sometimes shared the same opinion with them in nahw issues. When he rejected or accepted any opinion, he did not only express it, but also supported his opinion with many examples and easy to understand explanations. A modest style stands out in his opinions, he also avoided certain judgments as much as possible. While dealing with the rules of nahw, he gave importance to them to be meaning oriented and practically feasible and he did not prefer complex and coercion interpretations. As a result of the study, it was concluded that Al-Sâmerrâî did not adhere to a certain school and approached issues with meaning-oriented aproach, not formal. According to him, different words in Arabic can only be of close meaning, not in the same meaning. Likewise, sentences that differ in terms of grammar can not be in the same meaning. In addition, he argues that studying the differences in meaning among similar sentences is a subject of the science of nahw and this will make it a form of that attracts students' interest, rather than some formal rules intergrity.