Köprülüzâde Nûman Paşa'nın Keyfiyyetü'l-Kırâe Bi'l-cem? isimli eserinin tahkiki ve incelenmesi

Abstract

Kıraat ilmi ile ilgili telif edilen eserlerin sayısı fazla olduğundan bunların tek tek sayılması zordur. Özellikle kıraat ilmi doğru nakle dayandığından bu literatürün çoğunun tashih ve tespit edilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Köprülüzâde Nûman Paşa'nın "Keyfiyyetu'l-Kırâe bi'l-Cem'" adlı risâlesi, Şatıbiyye adlı manzumede derlenen yedi kıraati esas alan eserlerden birisidir. Eserin tahkiki ve içinde bulunan birtakım müşkil meselelerin izahı gereksinimi bulunmaktaydı. Araştırmada yedi kıraatin usulleri açıklanmış, müellifin hayatına da değinilmiştir. Ayrıca eserin içeriği üzerinde durulmuş ve müellifin kullandığı kaynaklar incelenerek eserin tahkikli metnine yer verilmiştir. Tahkik esnasında doğru ifadeler teyit edilirken, hatalar düzeltilmiştir. Buna göre araştırma üç bölüme ayrılmaktadır. Birinci bölüm Kıraat ilminin tanımını, imamların hayatlarını, usullerini, birtakım kıraat terimlerini ve kıraatlerin nasıl cem edildiğini içermektedir. İkinci bölümde müellifin hayatına ayrıntılı bir biçimde yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise müellifin kaynaklarına atıf yapılması ve belirsizliklerin giderilmesi suretiyle oluşturulan tahkikli metne yer verilmiştir. Son olarak müellifin ulaştığı sonuçlar ve gayreti değerlendirilmiştir.

It is difficult to count the works written about the science of Qira'at one by one since the number of these works is high. Especially the science of Qira'at is based on authenticity of transmission and for this reason, most of this literature need to be corrected and examined. Köprülüzâde Nûman Pasha's epistle named "Kayfiyyatu'l-Qira'at bi'l-Jam'" is one of the works based on seven qira'at (recitation) compiled in the poem named Shatibiyyah. There was a need for the verification of the work and the explanation of some complicated issues inside it. In the research, the methods of seven qira'at is explained and the life of the author is also mentioned. Moreover, the content of the work is discussed and the verified text of the work is included by examining the sources used by the author. While the correct statements are reiterated during the verification, the existing errors are corrected. In this context, the study consists of three parts. The first chapter includes the definition of the science of qira'at, the lives of imams, their methods, some terms of qira'at and how to combine recitations (qira'at). In the second part, the life of the author is given in detail. In the third part, the verified text is given by referring to the sources of the author and eliminating the ambiguities. Finally, the results achieved by the author and his efforts have been evaluated.